Bilduma online eta irudien salmenta

Erretratatua zumitzezko besaulki batean dago eserita, arboladi bat du atzean, eta dotore dago jantzita: udako traje zuria, plastroi gorriko gorbata, bat eginez kapela malgu gris arreko zintarekin, bastoia, eta erloju katea, eta urrezko medailoia, eraztuna eta mahuka bikiak, zuhaitzen adaburuetatik bahetutako printzen argipean. Eskuinera begira dago. Campo Alegreko kondearen jarrerak, bastoia hartzeko moduak eta arroparen hainbat alderdiren freskotasunak agerian uzten dute margolanak hartzen duen dotorezia axolagabea.

Enkoadraketa nola eginda dagoen ikusita, argazkilaritzaren eragina antzematen da, irudia ez dagoelako modu landuan atzituta, eta horrek, aldi berean, konposizioaren doitasunik eza erakusten du: Villamarcieli ez zaio ezkerreko eskua ikusten, eta hankak oso modu bitxian ditu ebakita, enkoadraketa akademikoaren arauetatik kanpo. Bestalde, espazio handia hartzen du margolanean. Kromatismoa argia eta delikatua da, argiaren tratamenduaren antzera. Margolan honek ez du inondik ere egilearen estilo heldua, zakarra eta teatrala aitzintzen; are gehiago, haren guztiz antagonikoa da.

Margolan hau gaztetako lan multzo baten baitakoa da; haietako zenbait suntsitu egin zituen egileak. Zuloaga saiatu zen haietan bere nortasun estetikoa aurkitzen, eta hainbat bidetatik ibili zen bila, baina berehala utzi zituen, ez baitzetozen bat bere izaerarekin. Margolan honetan biltzen dira, maila handiagoan edo txikiagoan, Parisen emandako lehenengo urteetan jaso zituen zenbait eragin, nahiz eta maisutasunez asimilatuta dauden. Aipatutako zentraltasunik eza garai hartan landu zuen estiloaren ezaugarria da, adiskide eta maisu zuen Dagasengandik hartua; ezaugarri hori, gainera, areagotu egin zen ondorengo urteetan. Atzealdeko zuhaitzek, bestalde, antz handia dute Émile Bernarden Madeleine Bois d'Amour-en (Pont-Aven, 1888) margolan sintetista ezagunean ageri direnekin.

Zuloagaren lana sinplifikatuta dago eta bakuna da, lerro markatuek mugatutako kolore eremuak ditu, eta horrek nolabaiteko modernotasuna adierazten du, sintetismoarekiko hurbiltasunagatik beharbada. Edonola ere, obraren espiritu dotore eta kosmopolita -pertsonaiaren eta naturaren arteko bat-egite ederraren bitartez adierazia-, argiaren bilgarri lasaia -ongizate barea jariatzen duena-, eta zorion mundutar eta burgesaren instant bat atzematea, ez ziren berriro ere agertu Zuloagaren pinturan. Protagonistaren dandismoak, itxurazko gatazkarik ezak eta, gehienez ere, sentsualtasunak adierazten duten izaera baino ez du erakutsi nahi artistak, eta horrek osagai formal edo abstraktuen aldera eramaten dute balantza. Campo Alegreko kondearen erretratua, azken batean, margolariaren lehenengo garaiaren adibide argia da, eta, orobat, Zuloagari XX. mendearen lehenengo herenean merkatu handia lortzeko aukera eman zioten erretratuen kontrapuntua. Lan haietan bi plano atmosferarik gabeen arabera antolatzen zen egituraren eskema: aurrean, irudiak; eta, atzean, izaera sinbolikoko hondoa. [Javier Novo]

Bibliografia hautatuta

• Beryes, Ignacio de. Ignacio Zuloaga o una manera de ver a España. Barcelona, Iberia, 1947.
• Bengoechea, Javier de. Catálogo de arte moderno y contemporáneo del Museo de Bellas Artes de Bilbao. Bilbao, Banco de Vizcaya, 1980. p. 132. (Con el título Retrato del marqués de Villamarciel).
• Milhou, Mayi. Ignacio Zuloaga et la France, 1870-1945 . St. Loubes, France, [s. n.], 1981. fig. 18.
• Ignacio Zuloaga, 1870-1945 [Cat. exp.]. Vitoria-Gasteiz, Eusko Jaurlaritza = Gobierno Vasco, 1990. pp. 154-155
• Ignacio Zuloaga : 1870-1945 [Cat. exp.]. Vitoria-Gasteiz, Gobierno Vasco, Departamento de Cultura y Turismo, 1990. pp. 41-71.
• Lafuente Ferrari, Enrique. La vida y el arte de Ignacio Zuloaga. Barcelona, Editorial Planeta, 1990. p. 492, n° cat. 59
• L'Europe des peintres : 1893 [Cat. exp.]. París, Réunion des Musées Nationaux, 1993..
• De Fortuny à Picasso : trente ans de peinture espagnole 1874-1906 [Cat. exp.]. Paris, Réunion des Musées Nationaux, 1994. p. 114, n° cat. 61.
• Tradition and modernity in basque painting, 1880-1939 = Tradición y modernidad en la pintura vasca, 1880-1939 [Cat. exp.]. Southampton ; Bilbao, Southampton City Art Gallery ; Museo de Bellas Artes de Bilbao, 1997. pp. 29, 108, 110, n° cat. 17.
• Sorolla & Zuloaga : dos visiones para un cambio de siglo [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 1997. p. 86, n° cat. 5.
• Juan de la Encina y la trama del arte vasco [Folleto]. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 1998. s .p.
• Tradición y modernidad en la pintura vasca : en las colecciones del Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Valencia, Autoridad Portuaria de Valencia, 1999. p. 64-65.
• El retrato elegante [Cat. exp.]. Madrid, Museo Municipal, 2000. p. 140, n° cat. 86.
• Gauguin y los orígenes del simbolismo [Cat. exp.]. Madrid, Fundación Colección Thyssen-Bornemisza, 2004. p. 14.
• De Goya a Gauguin : el siglo XIX en el Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Salamanca, Caja Duero, 2006. pp. 252-253, n° cat. 65. (Con el título Retrato del conde de Villamarciel)
• De Goya a Gauguin : el siglo XIX en el Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Valencia, Caja Duero, 2006. pp. 252-253, n° cat. 65. (Con el título Retrato del conde de Villamarciel)
• De Goya a Gauguin : el siglo XIX en el Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Salamanca, Caja Duero, 2007. pp. 252-253, n° cat. 65. (Con el título Retrato del conde de Villamarciel)
• Guía Artistas Vascos. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2008. pp. 56-58.
• Gida Euskal Artistak. Bilbao, Bilboko Arte Eder Museoa, 2008. pp. 56-57.
• De Goya a Gauguin : el siglo XIX en el Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2008. pp. 528-530, n° cat. 118.
• Guide Basque Artists. Bilbao, Bilbao Fine Arts Museum, 2012. pp. 55-57, n° cat. 25a.
• Anselmo Guinea, 1855-1906 : los orígenes de la modernidad en la pintura vasca [Cat. exp.]. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2012. p. 180, il.
• Arte japonés y japonismo [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2014. p. 79, il.
• Días de verano : de Sorolla a Hopper [Cat. exp.]. Málaga, Fundación Palacio Villalón, 2014. pp. 132-133, 205, n° cat. 50.
• "Zuloaga en el París de la Belle Epoque, 1889-1914", Cuaderno de exposiciones. Otoño 2017. pp. 6, 8, il.
• Zuloaga en el París de la Belle Epoque, 1889-1914 [Cat. exp.]. Madrid, Fundación Mapfre, 2017. pp. 36-37, 88-89, n° cat. 2.
• Zuloaga : carácter y emoción [Cat. exp.]. Valencia, Fundación Bancaja, 2018. pp. 18-19, 80, sin n° cat.
• Bilboko Museoaren alfabetoa = El alfabeto del Museo de Bilbao = The alphabet of the Bilbao Museum = L'alphabet du Musée de Bilbao [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 260, 269, n° cat. 150.
• Zuloaga, 1870-1945 [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2019. pp. 28, 152, 189, 190-191, 313, n° cat. 10.
• Fusi, Juan Pablo... [et. al.]. El verdadero Ignacio Zuloaga. Zumaia, Gipuzkoa, Fundación Zuloaga, 2020. p. 90, il.