Bilduma online eta irudien salmenta

• Bere lan-ibilbide osoan zehar, Artetak oso gustuko izan zituen errealismo soziala eta gai kostunbristak, eta, hamarreko hamarkadaren erdialdera arte, Toulouse-Lautrecen eta Gauguinen postinpresionismoaren eta Puvis de Chavannesen sinbolismoaren eraginpean zegoen pinturan garatu zituen. Gurutzetako (Barakaldo, Bizkaia) Munoa jauregiko jangelarako egin zituen margolanen zikloa lurreko eta itsasoko elikagaien alegoria omen da, eta, bertan, eragin horiek guztiak antzematen dira --eszenen ikuspegi zatituan eta lerro ilunak mugatutako kolorea erabiltzeko askatasunean, batez ere--. Horrez gain, Italiako horma-pinturaren eragi-na ere sumatzen da. Bestetik, Artetak nekazarien zeregina etengabe idealizatzen duenez, lanak lotura handia dauka Kataluniako noucentismearekin. Konposizioan frisoa erabili zuenez, ikusleek behe-ikuspegiari eutsi behar diote, baina, aldi berean, irudien monumentaltasuna indartzen du eta artistak ostean horma-pinturetan egin zuen lanaren berri ematen digu. Hogeiko hamarkadan, hain zuzen ere, horma-pinturak egin zituen Banco de Bilbaok Madrilen zeukan eraikinerako. Bertan, neskatilen jarrera zertxobait aldatu zuen arren, paneletako batean errepikatu zuen Euskal emakume nekazariak fruta eta barazkiekin margolaneko eszena. Lan horretan, barazkiak goresten dira, eta euren bidez lortutako edariak ere bai; esate baterako, ardoa eta sagardoa. Baserrira margolanean, berriz, ura eta ogia agertzen dira; Merkatura lanean, esnea, arrautzak eta lurrunkorrak; eta Nekazaria behi batekin eta txekor batekin margolanean, behikia. Pertsonaiak arrantza-portuan kokatzen dituen multzoko beste bost paneletan, itsasoko elikagaiak eta edoskitzaroa aipatzen dira. (Miriam Alzuri)(Javier Viar)

Bibliografia hautatuta

• Cat. Arteta en el Banco de Bilbao. Bilbao, Banco de Bilbao, 1973. pp. 79, 118, n° cat. 38.
• Guía Artistas Vascos. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2008. pp. 76-78.
• Gida Euskal Artistak. Bilbao, Bilboko Arte Eder Museoa, 2008. pp. 76-77.
• Novecentismo y Vanguardia, 1910-1936 : en la colección del Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2009. pp. 128-129, n° cat. 20.
• Jaureguiberry, Michel de. La peinture basque : oeuvres choisies des collections publiques et privées. Urrugne, Pimientos, 2009. p. 43 y cubierta.
• Guide Basque Artists. Bilbao, Bilbao Fine Arts Museum, 2012. pp. 75-77, n° cat. 35a.