Senitarte Santua - Bilboko Arte Ederren Museoaren

Erosi irudia

Senitarte Santua

Herrera, Francisco de "Zaharra"

Sevilla, c. 1590-Madril, 1656/06/16

Olioa mihisean

194,5 x 177 cm

c. 1634

69/127

1920an eskuratua

Senitarte Santu hau Sevillako Santa Ines komen-tuko elizatik dator, eta, bertan, Santa Anaren leinua agertzen da, zehatz-mehatz antolatutako konposizio simetrikoan. Eskuinaldean, San Zakarias eta Santa Isabel azaltzen dira euren semea den San Joan Bataiatzailearen alboan. Ezkerraldean, ostera, Andre Maria, San Jose, Santa Ana eta, seguruenik, Andre Mariaren ahizpak. Erdi-erdian, ordea, Jesus Haurrak bildotsa laztantzen ari den San Juanito lehengusua besarkatzen du. Lehen planoan, bi alboetan, Maria Salomeren semeak daude ezkerraldean: soinean tunika arrosa eta eskuan kaliza daramatzala, Kristo etorkizuneko Berreroslea izan-go dela adierazten duen San Joan Ebanjelista haurra eta burua ezkerretik ateratzen duen Santiago Nagusia anaia. Beste aldean, berriz, beste hiru haur daude, eta, seguruenik, Maria Kleofasen Santiago Txikia, Simon eta Juda Tadeo semeak dira. Euretako batek, gainera, Santa Isabelen altzoan dagoen San Joan Bataiatzailearen atributua den bildotsa darama.

Goiko aldean, mantu urdinaren zati bat agertzen da, eta, seguruenik, umez inguratutako eta Aita Jainkoak koroatutako Sortzez Garbiaren zati bat izango zen. Ez dakigu noiz, baina margolana ebaki egin zuten. Dena dela, badirudi desamortizazioaren ondoren gertatu zela, eta, horren ondorioz, 1849. urtean mihisea saldu zutela.

Agirien arabera, badirudi 1634. urtearen inguruan egindako margolana dela. Une horretan, Herrerak kolore-aberastasun handiz, pintzelkada solteaz eta enpaste aberatsez lan egiten zuenez, Sevillako lehenengo naturalismoko maisu handienetakoa izan zen. Margolan naturalista izan arren, zenbait bizio berantiar ditu, eta, euren artean, Erdi Aroko munduko kutsua duen ikonografia nabarmendu behar da, inolako zalantzarik gabe. [Benito Navarrete Prieto]

Bibliografia hautatuta

  • Ponz, Antonio. Viage de España, en que se da noticia de las cosas mas apreciables y dignas de saberse que hay en ella. Madrid, Joachin Ibarra, 1780. t. IX, carta IV, n° 7.
  • Plasencia, Antonio. Catálogo de las obras de pintura y escultura del Museo de Bellas Artes de Bilbao. Bilbao, Imprenta Provincial, 1932. p. 21, n° cat. 51. (Con el título La Sagrada Familia, y atribuido a Herrera el Viejo)
  • Lafuente Ferrari, Enrique ; Friedländer, Max J. El realismo en la pintura del siglo XVII en los Paises Bajos y España. Barcelona, Labor, 1945. n° cat. 469.
  • Exposición organizada con motivo de la concesión, por la Real Academia de Bellas Artes de San Fernando, de la Medalla de Honor al Ayuntamiento de la Villa [Folleto]. Bilbao, Ayuntamiento, 1952. p. 17, n° cat. 28.
  • Lafuente Ferrari, Enrique. Breve historia de la pintura española. Madrid, Tecnos, 1953. p. 238.
  • Angulo Íñiguez, Diego. Pintura del Siglo XVII. Madrid, Editorial Plus-Ultra, 1958. p. 85.
  • Gaya Nuño, Juan Antonio. "Semblanza de Herrera el Viejo", Goya : revista de arte, n° 35. 1960. p. 279.
  • Lasterra, Crisanto de. Museo de Bellas Artes de Bilbao : catálogo descriptivo : sección de arte antiguo. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 1969. p. 59, n° cat. 127. (Con el título La Sagrada Familia, y atribuido a HERRERA, Francisco de (Llamado ”Herrera el Viejo”)).
  • San José en el arte español [Cat. exp.]. Madrid, Comisaría de Exposiciones de la Dirección General de Bellas Artes, 1971. p. 18, n° cat. 87.
  • Martínez Ripoll, Antonio. Francisco de Herrera ”El Viejo”. Sevilla, Diputación Provincial de Sevilla, 1978. p. 66, il. 56.
  • Baticle, Jeannine ; Marinas, Cristina. La galerie espagnole de Louis-Philippe au Louvre : 1838-1848. Paris, Réunion des Musées Nationaux, 1981. pp. 165-166, n° cat. 256. (Atribuida a Juan de las Roelas)
  • Sánchez-Lassa de los Santos, Ana ; Ruiz-Ozaíta, María José; Galilea Antón, Ana María. "La Restauración de ”La Sagrada Familia” de Herrera el Viejo = Herrera Nagusiaren ”Familia Sakratua”ren Barriztapena", Guía de Exposiciones, n° 176. (Con el título La Sagrada Familia, y atribuido a Francisco de Herrera)
  • Moreno Cuadrado, Fernando. "La Santa Parentela", Boletín del Museo e Instituto Camón Aznar, n° 54. 1993. pp. 5-24.
  • Galilea Antón, Ana María. Catalogación y estudio de los fondos de Pintura Española del Museo de Bellas Artes de Bilbao del siglo XIII al XVIII (de 1270 a 1700) [tesis inédita]. 1993. pp. 650-660. (Con el título 'La Sagrada Familia', y atribuido a Francisco de Herrera 'El viejo')
  • Galilea Antón, Ana María. Catalogación y estudio de los fondos de Pintura Española del Museo de Bellas Artes de Bilbao del siglo XIII al XVIII (de 1270 a 1700) [tesis inédita]. 1993. p. 356, fig. 263. (Con el título La Sagrada Familia, y atribuido a Francisco de Herrera ”El viejo”)
  • Galilea Antón, Ana María. "La colección de Pintura Española anterior a 1700 en el Museo de Bellas Artes de Bilbao", Urtekaria 1994 : asterlanak, albistak = Anuario 1994 : estudios, crónicas. 1995. pp. 12, 32, 41. (Con el título La Sagrada Familia, y atribuido a Francisco de HERRERA ”EL VIEJO”)..
  • Spanyol Mestermüvek a Bilbaói Szépmüvészeti Múzeumból [Cat. exp.]. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao ; Banco Bilbao Vizcaya, 1996. pp. 62-64, n° cat. 5. (Con el título A Szent Család = La Sagrada Familia, y atribuido a Francisco de Herrera)
  • Zugaza, Miguel ... [et al.]. Maestros antiguos y modernos en las colecciones del Museo de Bellas Artes de Bilbao. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2001. p. 45.
  • De Herrera a Velázquez : el primer naturalismo en Sevilla [Cat. exp.]. Sevilla ; Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2005. pp. 150-153, n° cat. 13.
  • Museo de Bellas Artes de Bilbao : guía. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. p. 53.
  • Musée des Beaux Arts de Bilbao : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. p. 53.
  • Bilbao Fine Arts Museum : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. p. 53.
  • Navarrete Prieto, Benito. "Francisco de Herrera Zaharraren Senitarte Santua Louis-Phillippe Galeria espainiarrean = la Sagrada Parentela de Francisco de Herrera el Viejo en la Galería española de Louis-Phillipe = The Holy Kinship by Francisco de Herrera the Elder in Louis-Phillippe's Spanish Gallery", B'07 : Buletina = Boletín = Bulletin, n° 3. 2008. pp. 75-100.
  • Museo de Bellas Artes de Bilbao : guía. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2011. p. 53, n° cat. 36.
  • Bilboko Arte Ederren Museoa : gida. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2012. p. 53, n° cat. 36.
  • Musée des Beaux Arts de Bilbao : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2014. p. 53.
  • Marciani, John ... [et al.]. The Young Velázquez : The education of the Virgin, restored. New Haven, Yale University Art Gallery, 2014. pp. 68-69.
  • Bilbao Fine Arts Museum : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2014. p. 53.
  • El Siglo de Oro : The Age of Velázquez [Cat. exp.]. München; Berlin, Kunsthalle der Hypo-Kultursttiftung; Gemäldegalerie Staatiiche Museen, 2016. pp. 208-209, n° cat. 69.
  • El Siglo de Oro [Cat. exp.]. München; Berlin, Kunsthalle der Hypo-Kulturstiftung; Gemäldegalerie Staatiiche Museen, 2016. pp. 208-209, n° cat. 69.
  • 110 Years 110 Works [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 100-101, sin n° cat.
  • 110 Ans 110 Oeuvres [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 100-101, sin n° cat.
  • 110 Años 110 Obras [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 100-101, sin n° cat.
  • 110 Urte 110 Artelan [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 100-101, sin n° cat.
  • Zugaza, Miguel ... [et al.]. Museo de Bellas Artes de Bilbao : maestros antiguos y modernos. Bilbao, Fundación Bilbao Bizkaia Kutxa = Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioa, 1999. p. 106.
  • "El Museo de Bellas Artes restaurará ”La Sagrada Familia” de Francisco Herrera ”El Viejo”", Egin. 26/03/1992.
  • "Herrera, si : Rubens, no", El Mundo. 26/03/1992.
  • "Bilbon berrituko da Herreraren", Egukaria. 26/03/1992.
  • "Se restaurará una obra de Herrea el Viejo, gracias a un nuevo convenio entre el Museo y El Corte Inglés", Deia. 26/03/1992.
  • "La obra ”La Sagrada Familia” será restaurada en Bilbao", El Correo. 26/03/1992.
  • "”Inversión pedagógica”", <i>EL CORTE INGLÉS</i>. (?), (22/03/1992).
  • "El Museo de Bellas Artes de Bilbao recupera ”La Sagrada Familia” de Herrea ”El Viejo", El Correo. 28/11/1992.
  • "La Navidad en los museos", El Correo. 20/12/2004.
  • Manterola, Ismael [coord.]; Onaindia, Mikel [coord.]. "Bilbao 1919 : la Exposición Internacional de Pintura y Escultura = Bilbao 1919 : Nazioarteko Pintura eta Eskultura Erakusketa [Recurso electrónico]", Boletin 11 = Bulletina 11. 2019. pp. 39, 58.