Bilduma online eta irudien salmenta

Azterketa honen xedea den Bilboko Arte Ederren Museoko margolanean, gurutzetik jaisteko unea agertzen da, San Joanen araberako Ebanjelioan agertzen den moduan. Kristoren gorputza lurrera jaisten da, Nikodemok eta Jose Arimateakoak heldutako hil-oihal zuri garbi-garbi batean bilduta. Nikodemo, jantzi ilunez apainduta, margolanaren goiko ezker angeluan dago. Irudian agertzen ez bada ere, gurutzean bermaturik egongo den eskailerari eusten dio ezkerreko besoarekin, eta une batzuk lehenago exekutatutakoaren gorputzari eusten zioten hiru iltzeak ditu eskuan. Hil-oihal zuriaren azpian disimulaturik dagoen eskuineko eskuaz, Kristori eusten dio besapetik. Jose Arimateakoak, bizar luze eta sarri griseko gizon burusoilak, margolanaren eskuinaldeko zati gehiena hartzen du, eta salbatzailearen beheko gorputz-atalari eusten dio. Lepoan eta mauketan larruzko bazterkiak dituen kapa gorri purpura eder batez atonduta, hil-oihalari eusten dio ezkerreko eskuaz eta kanpoko munduari begiratzen dio.

Aipatu behar da Jose eta Nikodemo alderantziz kokatuta daudela, Gurutzetik jaitsiera gaiaren tradiziozko ikonografiarekin erkatuta. Lau ebanjelio kanonikoek Jose aipatzen dutenez, eta Markosek eta Lukasek «Sanedrineko aholkulari gailena» zela esan zutenez, garrantzi handiagoa eman ohi zaio Nikodemori baino. Horregatik, normalean, Josek hartzen du Kristoren goiko gorputz-atala, eta Nikodemok oinak. Kristoren gorputzak beheranzko diagonal bat markatzen du, eta bereizi egiten du Nikodemo eta Jose Arimateakoa dituen goiko erregistroa behekotik. Beheko erregistro horretan, San Joanen soina dago irudikatuta, negarrez ari den Birjinari lepoetatik eusten. Jainkoaren ama, tunika urdinez eta burua belo zuri batez estalita, aurrealdean dago, eta Joan, Jesusen dizipulurik gogokoena, albora begira agertzen da, bere ohiko tunika gorriz apaindurik.

Konposizioa oso trinkoa da, pertsonaiek margotutako gainazal gehiena hartzen baitute. Puntu marroi ilunez zipriztindutako urre-koloreko atzealdeko zati batzuk baizik ezin dira ikusi goiko erregistroan. Espazioaren antolakuntza horrek ez du loturarik obraren egoera osatugabearekin, ertzak margotu gabe baitaude eta bizarrak baititu. Margolariaren hautu estetikoaren emaitza da, ordea: close-up ikuspenak monumentalizatu egiten ditu jainkozko pertsonaiak eta ikuslearengana hurbiltzen ditu. [Elodie De Zutter]

Bibliografia hautatuta

• Plasencia, Antonio. Catálogo de las obras de pintura y escultura del Museo de Bellas Artes de Bilbao. Bilbao, Imprenta Provincial, 1932. p. 64, n° cat. 284. (Con el título El Descendimiento, y como Anónimo flamenco del siglo XV)
• Friedländer, Max J. Early netherlandish painting : Hugo van der Goes . New York ; Washington, Frederick A. Praeger, 1969. vol. IV, p. 84, lám. 93, n° cat. 101a.
• Lasterra, Crisanto de. Museo de Bellas Artes de Bilbao : catálogo descriptivo : sección de arte antiguo. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 1969. pp. 31-32, n° cat. 69. (Con el título El descendimiento de la cruz, y como Copia de Colinj de Coter)
• Bermejo, Elisa. La pintura de los primitivos flamencos en España. Madrid, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, Instituto Diego Velazquez, 1980. vol. I, p. 191, figs. 174-175.
• Castañer López, Xesqui. Pinturas y pintores flamencos, holandeses y alemanes en el Museo de Bellas Artes de Bilbao. Bilbao, Fundación Bilbao Bizkaia Kutxa, 1995. pp. 29-31.
• Las tablas flamencas en la Ruta Jacobea [Cat. exp.]. Madrid, Fundación Banco Santander Central Hispano, 1999. p. 132, fig. 92.
• Museo de Bellas Artes de Bilbao : guía. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. p. 24.
• Musée des Beaux Arts de Bilbao : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. p. 24.
• Bilbao Fine Arts Museum : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. p. 24.
• Museo de Bellas Artes de Bilbao : guía. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2011. p. 24, n° cat. 13.
• Bilboko Arte Ederren Museoa : gida. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2012. p. 24, n° cat. 13.
• Diéguez Rodríguez, Ana. Precisiones al Catálogo de la Pintura Flamenca del siglo XVI en el Museo de Bellas Artes de Bilbao [inédito]. 2013. pp. 215-219, n° cat. 35. (atribuido al Taller de Colyn de Coter)
• Musée des Beaux Arts de Bilbao : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2014. p. 24.
• Bilbao Fine Arts Museum : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2014. p. 24.
• Recuerdos artísticos de Bilbao. Bilbao, J. E. Baranda Icaza, 1919. s.p.
• De Zutter, Elodie. "Bilboko Arte Ederren Museoko Gurutzetik jaitsiera : Bruselako pinturaren adierazpen txiki bat = El Descendimiento de la cruz del Museo de Bellas Artes de Bilbao : un pequeño manifiesto de la pintura bruselense = The Descent from the Cross in the Bilbao Fine Arts Museum : a small manifesto of Brussels School Painting", Buletina = Boletín = Bulletin, n° 10. 2016. pp. 67-98, 237-249.
• Manterola, Ismael [coord.]; Onaindia, Mikel [coord.]. "Bilbao 1919 : la Exposición Internacional de Pintura y Escultura = Bilbao 1919 : Nazioarteko Pintura eta Eskultura Erakusketa [Recurso electrónico]", Boletin 11 = Bulletina 11. 2019. p. 58.