Bilduma online eta irudien salmenta

Bilboko Arte Ederren Museoko bildumako San Ermengol, deabruak hartutakoa exorzizatzen margolan zatiak Seu d'Urgelleko katedralean du jatorria (Lleida); hain zuzen ere, hango hormetatik erauzi zutelarik, euskarri mugikor batean iritsi zen museora. Konposizioaren beheko aldeko hutsarte batean ageri den inskripzio moderno batek -«Fragment de la decoració mural de la capella de sant Ermengol de la catedral de la Seu d'Urgell amb escenes de la curació d'un endimoniat i altres miracles del sant titular. Obra catalana de vers el 1300»- argitu du zein zen haren jatorrizko kokalekua: San Ermengolen kapera, hain zuzen.

Horma-irudian, gotzain santu bat ikusten da, bizarduna eta argi-koroaduna, kasullaz, tunikaz eta mitraz jantzia. Gotzaina gizonezko irudi bat bedeinkatzen ari da eskuin eskuaz, haren buru gainean jarririk duela ezker eskua. Gotzainaren bedeinkapena jasotzen ari den gizona txikiagoa da, neurriz, eta otoitzean ari da; deabrutxo hegaldun bat irteten ari zaio ahotik, irudi taumaturgikoetan aplikatu ohi zen formula generiko bati jarraituz. Arestian aipatutako inskripzio modernoaren bidez, XI. mendeko Urgelleko Ermengol santuarekin identifikatu da margolaneko santua. Exorzismoaren alboetan, obrak osagarri zituen aldamenetako atalen parte bat ikusten da oraindik; zerrenda bertikalek bereizten zituzten atal nagusia eta albo atal horiek. Eskuinekoan, gotzain baten irudiaren erdia sumatzen da (argi-koroa, mitra eta kasulla ditu), nahiko kontserbazio egoera txarrean. Ezkerreko ataletik -desagertua, gaur egun-, berriz, apaindura batzuk baino ez dira gelditzen: oihal baten arrastoak, itxuraz; aurrealde bat izan liteke, aldare-oihala edo, iradoki den bezala, gotzain eserleku batekoa. (Marta Bertran Armadans)

Bibliografia hautatuta

• Lasterra, Crisanto de. Museo de Bellas Artes de Bilbao : catálogo descriptivo : sección de arte antiguo. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 1969. p. 123, n° cat. 254. (Con el título San Ermengol exorcizando a un endemoniado, y atribuido a ANÓNIMO ESPAÑOL DEL SIGLO XIII).
• Gudiol Ricart, José ; Alcolea i Blanch, Santiago. Pintura Gótica Catalana. Barcelona, Polígrafa, 1986. p. 25, fig. 96.
• Galilea Antón, Ana María. Catalogación y estudio de los fondos de Pintura Española del Museo de Bellas Artes de Bilbao del siglo XIII al XVIII (de 1270 a 1700) [tesis inédita]. 1993. pp. 81-87. (Con el título San Ermengol exorcizando a un endemoniado, y atribuido a Anónimo catalán c. 1300-1325)
• Galilea Antón, Ana María. Catalogación y estudio de los fondos de Pintura Española del Museo de Bellas Artes de Bilbao del siglo XIII al XVIII (de 1270 a 1700) [tesis inédita]. 1993. pp. 16, 17, figs. 11, 11a. (Con el título 'San Ermengol exorcizando a un endemoniado', y como Anónimo Catalán de c. 1300-1325)
• Galilea Antón, Ana María. "La colección de Pintura Española anterior a 1700 en el Museo de Bellas Artes de Bilbao", Urtekaria 1994 : asterlanak, albistak = Anuario 1994 : estudios, crónicas. 1995. pp. 21, 27, 42. (Con el título San Ermengol exorcizando a un endemoniado, y atribuido a ANÓNIMO CATALÁN DE HACIA 1300-1325)..
• Galilea Antón, Ana María. La pintura gótica española en el Museo de Bellas Artes de Bilbao : catálogo. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 1995. pp. 36-40. (Con el título ”San Ermengol exorcizando a un endemoniado”, y como Anónimo catalán del primer cuarto del siglo XIV)
• Pladevall i Font, Antoni [dir.]. Calunya romànica. Barcelona, Enciclopèdia Catalana, 1984-1998. p. 398.
• Sant Ermengol : Bisbe d'Urgell, 1010-1035 : història, art, culte i devocions. La Seu d'Urgell, Bisbat d'Urgell, 2010. p. 290.
• Cano i Ció, Meritxell. Josep Bardolet : un intermediari del mercat de l'art a Catalunya : trabajo de Investigación del Master en Análisis y Gestión del Patrimonio Artístico de la Universidad Autónoma de Barcelona. [Inédito], 2013. pp. 49, 59.
• Bertran Armadans, Marta ; Orriols Alsina, Anna. "Contextos para un fragmento : a propósio de unas pinturas del siglo XIII procedentes de la Seu d'Urgell en el Museo de Bellas Artes de Bilbao = Contexts for a fragment : On some thirteenth-century mural paintings from the cathedral of La Seu d'Urgell in the Bilbao Fine Arts Museum = Artelan zati baterako testuinguruak : Bilboko Arte Ederren Museoan gordetzen diren Seu d'Urgelleko katedraleko XIII. mendeko margolan batzuei buruz", Buletina = Boletín = Bulletin, n° 10. 2016. pp. 35-65, 223-236.
• Aliaga, Sara ... [et al.]. Història de la Cerdanya. Girona, Diputació de Girona, 2021. p. 375, il.