Pura, ijitoa - Bilboko Arte Ederren Museoaren

Erosi irudia

Pura, ijitoa

Nonell, Isidre

Bartzelona, 30/11/1872-Bartzelona, 21/02/1911

Olioa mihisean

81 x 65,5 cm

nonell (eskuineko goi-angelua), nonell (atzealdea, bastidorean), nonell nonell (atzealdea)

1906

82/21

Bizkaiko Foru Aldundiaren ekarpena 1920an

Nonell Kataluniako pintura postmodernistako aitzindaria da. Parisen, zenbait azokatan eta 1897ko Impressionistes et Symbolistes erakusketan parte hartu zuen, eta, 1899an, erakusketa indibiduala egin zuen Ambroise Vollarden aretoan. Frantziako hiriburuan sarritan egon ondoren, mende berrian Bartzelonara itzuli zen. Hala ere, Pariseko erakusketetara lanak bidaltzen jarraitu zuen, Indépendants erakusketara, batez ere. Horrez gain, lehen ia-ia kontuan hartzen ez zituen Madrilgo nazionaletara ere hasi zen lanak bidaltzen.

1902ko urtarrilean Bartzelonako Pares Aretoan erakusketa indibiduala egin ostean, Nonell emakume ijitoen ikonografia lantzen hasi zen, eta, oro har, banan-banan edo talde txikietan margotzen zituen. Margolariak zenbait modelorekin harreman intimoa eduki zuenez, ijitotasuna baliabide tematiko exotikoa baino zerbait gehiago da bere lanetan. 1906an, hain zuzen ere, Nonellek azken aldiz erabili zituen emakume ijitoak modelo moduan, eta, harrezkero, beste modelo batzuk aukeratu zituen.

Mihise hau margotu zuenean, Nonell ez zetorren bat Kataluniako artearen munduarekin: bertako zirkulu klasikoek ez zuten onartzen, eta, gainbehera zegoen modernismoaren inguruko euforia igaro ondoren, modernoak oso ahulduta zeuden. Hori dela eta, margolariaren jarrera eszeptikoa zen bere giroan bertan.

Nonellek tonu itzaltsuz tratatu zituen margolan haiek --eta, inolako zalantzarik gabe, bere lan zaharrenek eragina izan zuten Picasso gaztearen sasoi urdineko irudietan--. Era berean, pintzelkada solte bezain urduria eta espresionismo pertsonala gorpuztu zuten ukitu paralelo ugari erabili zituen. [Francesc Fontbona]

Bibliografia hautatuta

  • Primera Exposición Internacional de Pintura y Escultura. Bilbao, [s. n.], 1919. p. 24, n° cat. 283.
  • "Exposicion internacional de pintura y escultura", Hermes : revista del Pais Vasco, n° 46-47. 1919.
  • "Salón de la Asociación de Artistas Vascos. Revista Mensual", n° IV. 1920. p. 79
  • Exposición organizada con motivo de la concesión, por la Real Academia de Bellas Artes de San Fernando, de la Medalla de Honor al Ayuntamiento de la Villa [Folleto]. Bilbao, Ayuntamiento, 1952. n° cat. 48.
  • Manterola, Ismael [coord.]; Onaindia, Mikel [coord.]. "Bilbao 1919 : la Exposición Internacional de Pintura y Escultura = Bilbao 1919 : Nazioarteko Pintura eta Eskultura Erakusketa [Recurso electrónico]", Boletin 11 = Bulletina 11. 2019. p. 72, 105, il.
  • Nonell, Carolina. Isidro Nonell : su vida y su obra. Madrid, Dossat, 1963. p. 219.
  • Larco, Jorge. La Pintura Española Moderna y Contemporánea. Madrid, Madrid, 1964. vol. II, pp. 15-16, 184. (titulado Gitana arropada)
  • Bengoechea, Javier de. Catálogo de arte moderno y contemporáneo del Museo de Bellas Artes de Bilbao. Bilbao, Banco de Vizcaya, 1980. p. 88. (Con el título Gitana).
  • Tesoros del Museo de Bellas Artes de Bilbao : pintura, 1400-1939 [Cat. exp.]. Madrid, El Viso, 1989. pp. 130-131, n° cat. 49.
  • Pintura simbolista en España, 1890-1930 [Cat. exp.]. Madrid, Fundación Mapfre, 1997. pp. 148-149.
  • Los 98' Ibéricos y el mar = os 98' Ibéricos e o mar [Cat. exp.]. Madrid, Sociedad Estatal Lisboa '98, 1998. p. 42.
  • Juan de la Encina y el arte de su tiempo : 1883-1963 [Cat. exp.]. Madrid ; Bilbao, Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía ; Museo de Bellas Artes de Bilbao, 1998. p. 29.
  • De Picasso a Bacon : arte contemporáneo en las colecciones del Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Segovia, Museo de Arte Contemporáneo Esteban Vicente, 1999. p. 16.
  • Zugaza, Miguel ... [et al.]. Museo de Bellas Artes de Bilbao : maestros antiguos y modernos. Bilbao, Fundación Bilbao Bizkaia Kutxa = Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioa, 1999. pp. 170-171.
  • Entre la figuración y la abstracción : arte contemporáneo en las colecciones del Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Pamplona, Museo de Navarra, 1999. p. 14.
  • Confines : miradas, discursos, figuras en los extremos del siglo XX [Cat. exp.]. Madrid, Comunidad de Madrid, Dirección General de Archivos, Museos y Bibliotecas, 2000. pp. 120, 200-201.
  • Juan de Echevarría, 1875-1931 [Cat. exp.]. Madrid ; Bilbao, Fundación Mapfre ; Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2004. p. 28.
  • Museo de Bellas Artes de Bilbao : guía. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. p. 133.
  • Musée des Beaux Arts de Bilbao : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. p. 133.
  • Bilbao Fine Arts Museum : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. p. 133.
  • Isidro Nonell : antológica [Cat. exp.]. Zaragoza, Ibercaja, 2007. pp. 98-99. N° cat. 36
  • Nonell : figures i espais [Cat. exp.]. Barcelona, Fundació Caixa Girona, 2009. p. 70, il.
  • El Modernismo : de Sorolla à Picasso, 1880-1918 [Cat. exp.]. Laussane, Fondation de l'Hermitage, 2011. pp. 89, 154, n° cat. 26.
  • Museo de Bellas Artes de Bilbao : Guía. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2011. p. 133, n° cat. 91.
  • Bilboko Arte Ederren Museoa : gida. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2012. p. 133, n° cat. 91.
  • Musée des Beaux Arts de Bilbao : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2014. p. 133.
  • Bilbao Fine Arts Museum : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2014. p. 133.
  • Zuloaga en el París de la Belle Epoque, 1889-1914 [Cat. exp.]. Madrid, Fundación Mapfre, 2017. p. 13, il.
  • 110 Años 110 Obras [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 182-183, sin n° cat.
  • 110 Ans 110 Oeuvres [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 182-183, sin n° cat.
  • 110 Urte 110 Artelan [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 182-183, sin n° cat.
  • 110 Years 110 Works [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 182-183, sin n° cat.
  • Bilboko Museoaren alfabetoa = El alfabeto del Museo de Bilbao = The alphabet of the Bilbao Museum = L'alphabet du Musée de Bilbao [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 204, 209, n° cat. 114.
  • Quílez i Corella, Francesc ... [et al.]. Nonell : visiones desde los márgenes. Barcelona, 2020. p. 172, il.