Jendea - Bilboko Arte Ederren Museoaren

Erosi irudia

Jendea

Guinea, Anselmo

Bilbao, 18/05/1855 - Bilbao, 10/06/1906

Olioa mihisean

147 x 190,5 cm

A. Guinea ((ezkerreko beheko angelua)ezkerreko behe-angelua

1904

82/36

Bizkaiko Foru Aldundiaren ekarpena 1921ean

Anselmo Guineak ahaleginak egin zituen alderdi plastikoan, hizkuntza berriak erabiltzeko, bere garaiko artista modura agertzeko, baina, gaiei dagokienez, gutxitan aukeratu zituen bere garaiak eskaintzen zizkion motiboak. Bere belaunaldikoen hiriko bizimoduaren zertzeladak adierazi zituen lan apurretan ere, modu anekdotikoan baino ez zituen erakutsi. Adibidez, Erroman egindako azken egonaldiko zenbait obratan, non erretratatu baitzuen arrakasta handirik gabeko musikari familia bat (Musikari ibiltariak, c. 1904), senar-emazte batzuen arteko liskarra taberna batean (Taberna, c. 1904) edo Erromako zubi bateko limurkeriaren irudi hau.

Konposizioa friso batez bezala ixten duten irudi monumentalen atzean -irudi horiek dira kontakizunaren argumentuaren ardatza-, Erromako arratsetako ukitu arrosa bereizgarria erreproduzitzen du margolariak: eguzkiak, desagertzen ari dela, urre koloreko distira batez blaitzen du dena, arkitektura nahiz landaredia. Beste argi foku artifizial batzuk, argitasun horixka barreiatzen duten kaleko argiak, koadroaren gainaldea argitzen dute. Argi jokoen bidez eta lerro jariotsu eta uhindu nabarmen modernistaren bidez -pertsonaietan eta haien itzaletan nabaritzen da, baita hondoko zuhaitzetan ere-, dena mugitzen ari den sentipena transmititzen du, indar telurikoen astinaldiaren sentipena. Sentipen hori areagotzen dute, halaber, zeruaren dardara adierazteko paraleloan marraztutako lerro zeiharren jokoek -marra puntillistaren garapena-, eraikinen laranja kolore epelekin erabateko harmonia osatzen duten kolore bioletak dituztenak.

Jendea margotu eta bi urtera hil zen Guinea, berrogeita hamaika urte zituela. Garai hartan, nekez aurreikusiko zuen amaitzear zuen bizitzako ibilbide eta ibilbide artistikoaren bilduma gisa obra hark izango zuen garrantzia. Jendea lanean, agerian gelditzen da egileak marrazkiarekiko, argiarekiko, kolorearekiko eta pasadizo barregarriekiko zuen zaletasuna, eta, aldi berean, haren karreraren une gorenaren erakusgarria da. Guinearen heldutasuneko obra da; garai hartan Erromara itzuli zen -etsita baitzegoen, modernitatea hedatzeko xedez euskal eraberritzaileekin bat egin eta haiek erabili egin zutela sentitzen zuelarik-, Erromako tradizioa Parisko berrikuntzarekin uztartzeko aukera emango zuen hirugarren bidearen bila.

Jendea obran, bizi osoaren herentzia biltzen da, hein batean. Ukitu zirtolariko gai kostunbristekiko zaletasuna, 1870eko hamarraldian Antonio María Lecuonaren Bilboko tailerrean egindako ikastaldiaren emaitza; marrazkirako trebetasuna, Madrileko (1874-1875) eta Erromako (1875-1876) akademietan ikasi eta iraunkorki landu zuena, arrakasta lortu ondoren ere, Bilbon (1876-1881) eta, berriro, Erroman (1881-1887). Alabaina, orobat nabarmentzen dira baliabide berriak, Parisko bi egonaldietan ikasiak (1891-1892 eta 1895), inpresionismoarekiko, neoinpresionismoarekiko eta sintetismoarekiko interesaren eraginez. (Mikel Lertxundi)

Bibliografia hautatuta

  • Anselmo Guinea. Barcelona, [s.a.]. pp. 99-100.
  • LXXIV Esposizione Internazionale di Bella Arti delle Società Amatori e Cultori di Belle Arti in Roma : anno 1904. Roma, Società degli Amatori e Cultori di Belle Arti in Roma, 1904. p. 86.
  • "Un Artista y una exposición", Revista Euzkadi, n° 25. 1914. pp. 47. (Con el título Gente).
  • Guinea [Folleto]. Bilbao, Asociación de Artistas Vascos, 1916.
  • Zuazagoitia, Joaquín de. "Pintura vasca", Zumárraga : revista de Estudios Vascos, n° 3. 1954. p. 130. (Con el título Escena de París).
  • Madariaga, Luis de. Pintores vascos. San Sebastián, Auñamendi, 1971. vol. II, pp. 29-30. (Con el título Puente de Roma).
  • 50 años de pintura vasca, 1885-1935 [Cat. exp.]. San Sebastián, Museo de San Telmo, 1972. s. p., n° cat. 45.
  • Álvarez Emparanza, Juan María. Origen y evolución de la pintura vasca = Euskal pinturaren sorrera eta eboluzioa. Donostia-San Sebastián, Caja de Ahorros Provincial de Guipúzcoa, 1973.. p. 90.
  • Pintores y escultores vascos de ayer, hoy y mañana. Bilbao, La Gran Enciclopedia Vasca, vol. III, 1973. pp. 276, 280.
  • Bengoechea, Javier de. Museo de Bellas Artes, Bilbao. Bilbao, La Gran Enciclopedia Vasca, 1978. p. 257.
  • l. Pintura vasca. Bilbao, Bilbao, 1980. p. 25.
  • Bengoechea, Javier de. Catálogo de arte moderno y contemporáneo del Museo de Bellas Artes de Bilbao. Bilbao, Banco de Vizcaya, 1980. p. 63. (Con el título Gente - un puente en Roma).
  • Mur Pastor, Pilar. La Asociación de Artistas Vascos. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao ; Caja de Ahoros Vizcaína, 1985. pp. 241, 244.
  • Castañer López, Xesqui. "La mujer vista por los pintores vascos, en el Museo de Bellas artes de Bilbao", Periódico Bilbao, n° 23. 1989. p.13.
  • Nosotros los vascos : arte IV : del neoclasicismo a las tendencias modernas del arte. Donostia-San Sebastián, Lur, 1989. p. 179.
  • Arnáiz, Jose Manuel [dir.]. Cien años de pintura en España y Portugal, 1830-1930. Madrid, Antiquaria, vol. III, 1989. p. 310.
  • Castañer López, Xesqui. La imagen de la mujer en la plástica vasca contemporánea, s. XVIII-XX : aproximación a una metodología del género. Bilbao, Universidad del País Vasco = Euskal Herriko Unibertsitatea, 1993. p. 46.
  • Artistas vascos en Roma : 1865-1915 [Cat. exp.]. Donostia-San Sebastián, Kutxa Gizarte eta Kultur Fundazioa = Fundación Social y Cultural Kutxa, 1995. pp. 538, 539, 681, n° cat. 33.
  • Tradition and modernity in basque painting, 1880-1939 = Tradición y modernidad en la pintura vasca, 1880-1939 [Cat. exp.]. Southampton ; Bilbao, Southampton City Art Gallery ; Museo de Bellas Artes de Bilbao, 1997. pp. 26, 55, 110.
  • Zugaza, Miguel ... [et al.]. Museo de Bellas Artes de Bilbao : maestros antiguos y modernos. Bilbao, Fundación Bilbao Bizkaia Kutxa = Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioa, 1999. p. 153.
  • Tradición y modernidad en la pintura vasca : en las colecciones del Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Valencia, Autoridad Portuaria de Valencia, 1999. pp. 44-45.
  • Emakumearen irudia : bestelako begiratu bat = La imagen de la mujer : otra mirada [Cat. exp.]. Vitoria-Gasteiz, Diputación Foral de Álava, 2003. pp. 30-31.
  • Arenaza Urrutia, Jose Maria. Anselmo Guinea, 1854-1906 : un pintor para la modernidad. Bilbao, Fundacion BBK Fundazioa, 2006. pp. 88-89.
  • De Goya a Gauguin : el siglo XIX en el Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Salamanca, Caja Duero, 2006. pp. 190-191.
  • Museo de Bellas Artes de Bilbao : guía. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. pp. 116-117.
  • Musée des Beaux Arts de Bilbao : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. pp. 116-117.
  • Bilbao Fine Arts Museum : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2006. pp. 116-117.
  • De Goya a Gauguin : el siglo XIX en el Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Valencia, Caja Duero, 2006. pp. 190-191, n° cat. 46.
  • De Goya a Gauguin : el siglo XIX en el Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Salamanca, Caja Duero, 2007. pp. 190-191, n° cat. 46.
  • Guía Artistas Vascos. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2008. pp. 32-34.
  • De Goya a Gauguin : el siglo XIX en el Museo de Bellas Artes de Bilbao [Cat. exp.]. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2008. pp. 403-405, n° cat. 83.
  • Gida Euskal Artistak. Bilbao, Bilboko Arte Eder Museoa, 2008. pp. 32, 34.
  • Museo de Bellas Artes de Bilbao : guía. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2011. pp. 116-117, n° cat. 81b.
  • Bilboko Arte Ederren Museoa : gida. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2012. pp. 116-117, n° cat. 81b.
  • Guide Basque Artists. Bilbao, Bilbao Fine Arts Museum, 2012. pp. 32-34, n° cat. 13c.
  • Anselmo Guinea, 1855-1906 : los orígenes de la modernidad en la pintura vasca [Cat. exp.]. Bilbao, Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2012. pp. 265-269, n° cat. 85.
  • Musée des Beaux Arts de Bilbao : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2014. pp. 116-117.
  • Bilbao Fine Arts Museum : guide. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2014. pp. 116-117.
  • 110 Años 110 Obras [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. 180-181, sin n° cat.
  • 110 Ans 110 Oeuvres [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 180-181, sin n° cat.
  • 110 Urte 110 Artelan [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. 180-181, sin n° cat.
  • 110 Years 110 Works [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. 180-181, sin n° cat.
  • Bilboko Museoaren alfabetoa = El alfabeto del Museo de Bilbao = The alphabet of the Bilbao Museum = L'alphabet du Musée de Bilbao [Cat. exp.]. Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa-Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018. pp. 225-226, 229-231, 233, n° cat. 126.
  • Manterola, Ismael [coord.]; Onaindia, Mikel [coord.]. "Bilbao 1919 : la Exposición Internacional de Pintura y Escultura = Bilbao 1919 : Nazioarteko Pintura eta Eskultura Erakusketa [Recurso electrónico]", Boletin 11 = Bulletina 11. 2019. p. 65.
  • Chimbo. "Notas bilbaínas", El Noticiero Bilbaíno. 20/03/1904. p. 1.
  • 50 años de pintura vasca, 1885-1935 [Cat. exp.]. Madrid, Ministerio de Educación y Ciencia, 1971. n° cat. 65.
  • "Un cuadro de Guinea", <i>El Nervión</i>. 22/03/1904. p. 1.
  • "Un cuadro de Guinea", <i>Euskal-Erria</i>. 30/03/1904. pp. 272- 273.
  • "Artista vizcaíno : Anselmo Guinea", Euskal-Erria, Tomo LIV. 15/06/1906. pp. 500-501.
  • Llorca Herrán, F. "Anselmo Guinea", El Nervión. 05/06/1907. p. 1.
  • "Un artista y una exposición : en honor del malogrado pintor bizkaino D. Anselmo de Guinea", Jel. 16/06/1911. pp. 321-352.
  • Viar Olloqui, Javier. "Les Basques dans la peinture", Pays Basque Magazine, Oct-Nov. 2005. pp. 94-101.
  • Castañer López, Xesqui. "Iconografía de la mujer en los pintores vascos, siglos XIX y XX", Kobie : bellas artes, n° 2. 1984. p. 99.